Kushtetuta e Republikes se Shqiperise

Vizitor

Aprovuar nga Kuvendi i Republikës së Shqipërisë
më 21 tetor 1998

Kreu I

Ne, Populli i Shqipërisë, krenarë dhe të vetëdijshëm për historinë
tonë, me përgjegjësi për të ardhmen, me besim te Zoti dhe/ose te vlera
të tjera universale, me vendosmërinë për të ndërtuar një shtet të së
drejtës, demokratik e social, për të garantuar të drejtat dhe liritë
themelore të njeriut,me frymën e tolerancës dhe të bashkëjetesës
fetare,me zotimin për mbrojtjen e dinjitetit dhe të personalitetit
njerëzor, si dhe për prosperitetin e të gjithë kombit, për paqen,
mirëqenien, kulturën dhe solidaritetin shoqëror,me aspiratën shekullore të popullit shqiptar për identitetin dhe bashkimin kombëtar,me
bindjen e thellë se drejtësia, paqja, harmonia dhe bashkëpunimi
ndërmjet kombeve janë ndër vlerat më të larta të njerëzimit,

Vendosim këtë Kushtetutë:

PJESA E PARË
PARIME THEMELORE
Neni 1
1. Shqipëria është republikë parlamentare.
2. Republika e Shqipërisë është shtet unitar dhe i pandashëm.
3. Qeverisja bazohet në një sistem zgjedhjesh të lira, të barabarta, të përgjithshme e periodike.
Neni 2
1. Sovraniteti në Republikën e Shqipërisë i përket popullit.
2. Populli e ushtron sovranitetin nëpërmjet përfaqësuesve të tij ose drejtpërsëdrejti.
3. Për ruajtjen e paqes dhe të interesave kombëtarë, Republika e
Shqipërisë mund të marrë pjesë në një sistem sigurimi kolektiv, në bazë
të një ligji të miratuar me shumicën e të gjithë anëtarëve të Kuvendit.

Neni 3
Pavarësia e shtetit dhe tërësia e territorit të tij, dinjiteti i
njeriut, të drejtat dhe liritë e tij, drejtësia shoqërore, rendi
kushtetues, pluralizmi, identiteti kombëtar dhe trashëgimia kombëtare,
bashkëjetesa fetare, si dhe bashkëjetesa dhe mirëkuptimi i shqiptarëve
me pakicat janë baza e këtij shteti, i cili ka për detyrë t'i
respektojë dhe t'i mbrojë.
Neni 4
1. E drejta përbën bazën dhe kufijtë e veprimtarisë së shtetit.
2. Kushtetuta është ligji më i lartë në Republikën e Shqipërisë.
3. Dispozitat e Kushtetutës zbatohen drejtpërsëdrejti, përveç rasteve kur Kushtetuta parashikon ndryshe.
Neni 5
Republika e Shqipërisë zbaton të drejtën ndërkombëtare të detyrueshme për të.
Neni 6
Organizimi dhe funksionimi i organeve të parashikuara në këtë
Kushtetutë rregullohen me ligjet e tyre përkatëse, përveç rasteve kur
në Kushtetutë parashikohet ndryshe.
Neni 7
Sistemi i qeverisjes në Republikën e Shqipërisë bazohet në ndarjen dhe
balancimin ndërmjet pushteteve ligjvënës, ekzekutiv dhe gjyqësor.
Neni 8
1. Republika e Shqipërisë mbron të drejtat kombëtare të popullit shqiptar që jeton jashtë kufijve të saj.
2. Republika e Shqipërisë mbron të drejtat e shtetasve shqiptarë me
banim të përkohshëm ose të përhershëm jashtë kufijve të vet.
3. Republika e Shqipërisë u siguron ndihmë shtetasve shqiptarë që
jetojnë e punojnë jashtë shtetit për të ruajtur e për të zhvilluar
lidhjet me trashëgiminë kulturore kombëtare.
Neni 9
1. Partitë politike krijohen lirisht. Organizimi i tyre duhet të përputhet me parimet demokratike.
2. Partitë politike dhe organizatat e tjera, programet dhe veprimtaria
e të cilave mbështeten në metoda totalitariste, që nxitin e përkrahin
urrejtjen racore, fetare, krahinore ose etnike, që përdorin dhunën për
marrjen e pushtetit ose për të ndikuar në politikën shtetërore, si edhe
ato me karakter të fshehtë janë të ndaluara sipas ligjit.
3. Burimet financiare të partive, si dhe shpenzimet e tyre bëhen kurdoherë publike.
Neni 10
1. Në Republikën e Shqipërisë nuk ka fe zyrtare.
2. Shteti është asnjanës në çështjet e besimit e të ndërgjegjes dhe garanton lirinë e shprehjes së tyre në jetën publike.
3. Shteti njeh barazinë e bashkësive fetare.
4. Shteti dhe bashkësitë fetare respektojnë në mënyrë të ndërsjelltë
pavarësinë e njëri-tjetrit dhe bashkëpunojnë në të mirë të secilit dhe
të të gjithëve.
5. Marrëdhëniet ndërmjet shtetit dhe bashkësive fetare rregullohen mbi
bazën e marrëveshjeve të lidhura ndërmjet përfaqësuesve të tyre dhe
Këshillit të Ministrave. Këto marrëveshje ratifikohen në Kuvend.
6. Bashkësitë fetare janë persona juridikë. Ato kanë pavarësi në
administrimin e pasurive të tyre sipas parimeve, rregullave dhe
kanoneve të tyre, për sa nuk cenohen interesat e të tretëve.
Neni 11
1. Sistemi ekonomik i Republikës së Shqipërisë bazohet në pronën
private e publike, si dhe në ekonominë e tregut dhe në lirinë e
veprimtarisë ekonomike.
2. Prona private dhe publike mbrohen njëlloj me ligj.
3. Kufizime të lirisë së veprimtarisë ekonomike mund të vendosen vetëm me ligj dhe vetëm për arsye të rëndësishme publike.
Neni 12
1. Forcat e armatosura sigurojnë pavarësinë e vendit, si dhe mbrojnë tërësinë territoriale dhe rendin e tij kushtetues.
2. Forcat e armatosura ruajnë asnjanësinë në çështjet politike dhe i nënshtrohen kontrollit civil.
3. Asnjë forcë e huaj ushtarake nuk mund të vendoset dhe as të kalojë
në territorin shqiptar, si dhe asnjë forcë ushtarake shqiptare nuk mund
të dërgohet jashtë, përveçse me një ligj të miratuar me shumicën e të
gjithë anëtarëve të Kuvendit.
Neni 13
Qeverisja vendore në Republikën e Shqipërisë ngrihet në bazë të parimit
të decentralizmit të pushtetit dhe ushtrohet sipas parimit të
autonomisë vendore.
Neni 14
1. Gjuha zyrtare në Republikën e Shqipërisë është shqipja.
2. Flamuri kombëtar është i kuq me një shqiponjë të zezë dykrenore në mes.
3. Stema e Republikës së Shqipërisë paraqet një shqyt me fushë të kuqe
me një shqiponjë të zezë dykrenore në mes. Në krye të shqytit, me
ngjyrë të artë, është vendosur përkrenarja e Skënderbeut.
4. Himni kombëtar është "Rreth Flamurit të Përbashkuar".
5. Festa Kombëtare e Republikës së Shqipërisë është Dita e Flamurit, 28 Nëntori.
6. Kryeqyteti i Republikës së Shqipërisë është Tirana.
7. Forma dhe përmasat e simboleve kombëtare, përmbajtja e tekstit të
himnit kombëtar, si dhe përdorimi i tyre rregullohen me ligj.
________________________________________
PJESA E DYTË
TË DREJTAT DHE LIRITË THEMELORE TË NJERIUT
KREU I
PARIME TË PËRGJITHSHME
Neni 15
1. Të drejtat dhe liritë themelore të njeriut janë të pandashme, të
patjetërsueshme e të padhunueshme dhe qëndrojnë në themel të të gjithë
rendit juridik.
2. Organet e pushtetit publik, në përmbushje të detyrave të tyre, duhet
të respektojnë të drejtat dhe liritë themelore të njeriut, si dhe të
kontribuojnë në realizimin e tyre.
Neni 16
1. Të drejtat e liritë themelore, si dhe detyrimet e parashikuara në
Kushtetutë për shtetasit shqiptarë vlejnë njëlloj edhe për të huajt e
për personat pa shtetësi në territorin e Republikës së Shqipërisë, me
përjashtim të rasteve kur Kushtetuta e lidh në mënyrë të posaçme me
shtetësinë shqiptare ushtrimin e të drejtave e të lirive të caktuara.
2. Të drejtat dhe liritë themelore, si dhe detyrimet e parashikuara ne
Kushtetutë vlejnë edhe për personat juridikë, për aq sa përputhen me
qëllimet e përgjithshme të këtyre personave dhe me thelbin e këtyre të
drejtave, lirive dhe detyrimeve.
Neni 17
1. Kufizime të të drejtave dhe lirive të parashikuara në këtë
Kushtetutë mund të vendosen vetëm me ligj për një interes publik ose
për mbrojtjen e të drejtave të të tjerëve. Kufizimi duhet të jetë në
përpjesëtim me gjendjen që e ka diktuar atë.
2. Këto kufizime nuk mund të cenojnë thelbin e lirive dhe të të
drejtave dhe në asnjë rast nuk mund të tejkalojnë kufizimet e
parashikuara në Konventën Europiane për të Drejtat e Njeriut.
Neni 18
1. Të gjithë janë të barabartë përpara ligjit.
2. Askush nuk mund të diskriminohet padrejtësisht për shkaqe të tilla
si gjinia, raca, feja, etnia, gjuha, bindjet politike, fetare a
filozofike, gjendja ekonomike, arsimore, sociale ose përkatësia
prindërore.
3. Askush nuk mund të diskriminohet për shkaqet e përmendura në
paragrafin 2, nëse nuk ekziston një përligjje e arsyeshme dhe
objektive.
Neni 19
1. Kushdo që lind duke pasur qoftë edhe njërin prej prindërve me
shtetësi shqiptare, e fiton vetiu shtetësinë shqiptare. Shtetësia
shqiptare fitohet edhe për shkaqe të tjera të parashikuara me ligj.
2. Shtetasi shqiptar nuk mund ta humbasë shtetësinë, përveçse kur ai heq dorë prej saj.
Neni 20
1. Personat që u përkasin pakicave kombëtare ushtrojnë në barazi të plotë para ligjit të drejtat dhe liritë e tyre.
2. Ata kanë të drejtë të shprehin lirisht, pa u ndaluar as detyruar,
përkatësinë e tyre etnike, kulturore, fetare e gjuhësore. Ata kanë të
drejtë t'i ruajnë e zhvillojnë ato, të mësojnë dhe të mësohen në gjuhën
e tyre amtare, si dhe të bashkohen në organizata e shoqata për
mbrojtjen e interesave dhe të identitetit të tyre.
KREU II
LIRITË DHE TË DREJTAT VETJAKE
Neni 21
Jeta e personit mbrohet me ligj.
Neni 22
1. Liria e shprehjes është e garantuar.
2. Liria e shtypit, e radios dhe e televizionit është e garantuar.
3. Censura paraprake e mjeteve të komunikimit ndalohet.
4. Ligji mund të kërkojë dhënien e autorizimit për funksionimin e stacioneve të radios ose të televizionit.
Neni 23
1. E drejta e informimit është e garantuar.
2. Kushdo ka të drejtë, në përputhje me ligjin, të marrë informacion
për veprimtarinë e organeve shtetërore, si dhe të personave që
ushtrojnë funksione shtetërore.
3. Kujtdo i jepet mundësia të ndjekë mbledhjet e organeve të zgjedhura kolektive.
Neni 24
1. Liria e ndërgjegjes dhe e fesë eshtë e garantuar.
2. Secili është i lirë të zgjedhë ose të ndryshojë fenë ose bindjet, si
dhe t'i shfaqë ato individualisht ose kolektivisht, në publik ose në
jetën private, nëpërmjet kultit, arsimimit, praktikave ose kryerjes së
riteve.
3. Askush nuk mund të detyrohet ose të ndalohet të marrë pjesë në një
bashkësi fetare ose në praktikat e saj, si dhe të bëjë publike bindjet
ose besimin e tij.
Neni 25
Askush nuk mund t'i nënshtrohet torturës, dënimit apo trajtimit mizor, çnjerëzor ose poshtërues.
Neni 26
Askujt nuk mund t'i kërkohet të kryejë një punë të detyruar, përveçse
në rastet e ekzekutimit të një vendimi gjyqësor, të kryerjes së
shërbimit ushtarak, të një shërbimi që rrjedh nga një gjendje lufte,
nga një gjendje e jashtëzakonshme ose nga një fatkeqësi natyrore, që
kërcënon jetën ose shëndetin e njerëzve.
Neni 27
1. Askujt nuk mund t'i hiqet liria, përveçse në rastet dhe sipas procedurave të parashikuara me ligj.
2. Liria e personit nuk mund të kufizohet, përveçse në rastet e mëposhtme:
a) kur është dënuar me burgim nga gjykata kompetente;
b) për moszbatim të urdhrave të ligjshëm të gjykatës ose për moszbatim të ndonjë detyrimi të caktuar me ligj;
c) kur ka dyshime të arsyeshme se ka kryer një vepër penale ose për të
parandaluar kryerjen prej tij të veprës penale ose largimin e tij pas
kryerjes së saj;
ç) për mbikëqyrjen e të miturit për qëllime edukimi ose për shoqërimin e tij në organin kompetent;
d) kur personi është përhapës i një sëmundjeje ngjitëse, i paaftë mendërisht dhe i rrezikshëm për shoqërinë;
dh) për hyrje të paligjshme në kufirin shtetëror, si dhe në rastet e dëbimit ose të ekstradimit.
3. Askujt nuk mund t'i hiqet liria vetëm për shkak se nuk është në gjendje të përmbushë një detyrim kontraktor.

Vizitor

Neni 28
1. Kushdo, të cilit i hiqet liria, ka të drejtë të njoftohet menjëherë
në gjuhën që ai kupton, për shkaqet e kësaj mase, si dhe për akuzën që
i bëhet. Personi, të cilit i është hequr liria, duhet të njoftohet se
nuk ka asnjë detyrim të bëjë ndonjë deklaratë dhe ka të drejtë të
komunikojë menjëherë me avokatin, si dhe t'i jepet mundësia për
realizimin e të drejtave të tij.
2. Personi, të cilit i është hequr liria sipas nenit 27, paragrafi 2,
nënparagrafi c, duhet të dërgohet brenda 48 orëve përpara gjyqtarit, i
cili vendos paraburgimin ose lirimin e tij jo më vonë se 48 orë nga
çasti i marrjes së dokumenteve për shqyrtim.
3. I paraburgosuri ka të drejtë të ankohet kundër vendimit të
gjyqtarit. Ai ka të drejtë të gjykohet brenda një afati të arsyeshëm
ose të procedohet i lirë përkundrejt një garancie pasurore sipas
ligjit.
4. Në të gjitha rastet e tjera, personi, të cilit i hiqet liria në
rrugë jashtëgjyqësore, mund t'i drejtohet në çdo kohë gjyqtarit, i cili
vendos brenda 48 orëve për ligjshmërinë e kësaj mase.
5. çdo person, të cilit i është hequr liria sipas nenit 27, ka të
drejtën e trajtimit njerëzor dhe të respektimit të dinjitetit të tij.
Neni 29
1. Askush nuk mund të akuzohet ose të deklarohet fajtor për një vepër
penale, e cila nuk konsiderohej e tillë me ligj në kohën e kryerjes së
saj, me përjashtim të veprave, të cilat në kohën e kryerjes së tyre,
përbënin krime lufte ose krime kundër njerëzimit sipas së drejtës
ndërkombëtare.
2. Nuk mund të jepet një dënim më i rëndë se ai që ka qenë parashikuar me ligj në kohën e kryerjes së veprës penale.
3. Ligji penal favorizues ka fuqi prapavepruese.
Neni 30
Kushdo quhet i pafajshëm përderisa nuk i është provuar fajësia me vendim gjyqësor të formës së prerë.
Neni 31
Gjatë procesit penal kushdo ka të drejtë:
a) të vihet në dijeni menjëherë dhe hollësisht për akuzën që i bëhet,
për të drejtat e tij, si dhe t'i krijohet mundësia për të njoftuar
familjen ose të afërmit e tij;
b) të ketë kohën dhe lehtësitë e mjaftueshme për të përgatitur mbrojtjen e vet;
c) të ketë ndihmën pa pagesë të një përkthyesi, kur nuk flet ose nuk kupton gjuhën shqipe;
ç) të mbrohet vetë ose me ndihmën e një mbrojtësi ligjor të zgjedhur
prej tij; të komunikojë lirisht dhe privatisht me të, si dhe t'i
sigurohet mbrojtja falas, kur nuk ka mjete të mjaftueshme;
d) t'u bëjë pyetje dëshmitarëve të pranishëm dhe të kërkojë paraqitjen
e dëshmitarëve, të ekspertëve dhe të personave të tjerë, të cilët mund
të sqarojnë faktet.
Neni 32
1. Askush nuk mund të detyrohet të dëshmojë kundër vetvetes ose familjes së vet dhe as të pohojë fajësinë e tij.
2. Askush nuk mund të deklarohet fajtor mbi bazën e të dhënave të mbledhura në mënyrë të paligjshme.
Neni 33
1. Kushdo ka të drejtë të dëgjohet para se të gjykohet.
2. Nga kjo e drejtë nuk mund të përfitojë personi që i fshihet drejtësisë.
Neni 34
Askush nuk mund të dënohet më shumë se një herë per të njëjtën vepër
penale dhe as të gjykohet sërish, me përjashtim të rasteve kur është
vendosur rigjykimi i çështjes nga një gjykatë më e lartë, sipas mënyrës
së parashikuar me ligj.
Neni 35
1. Askush nuk mund të detyrohet, përveçse kur e kërkon ligji, të bëjë publike të dhëna që lidhen me personin e tij.
2. Mbledhja, përdorimi dhe bërja publike e të dhënave rreth personit
bëhet me pëlqimin e tij, me përjashtim të rasteve të parashikuara me
ligj.
3. Kushdo ka të drejtë të njihet me të dhënat e mbledhura rreth tij, me përjashtim të rasteve të parashikuara me ligj.
4. Kushdo ka të drejtë të kërkojë ndreqjen ose fshirjen e të dhënave të
pavërteta ose të paplota ose të mbledhura në kundërshtim me ligjin.
Neni 36
Liria dhe fshehtësia e korrespondencës ose e çdo mjeti tjetër të komunikimit janë të garantuara.
Neni 37
1. Paprekshmëria e banesës është e garantuar.
2. Kontrollet e banesës, si dhe të mjediseve që njësohen me të, mund të
bëhen vetëm në rastet dhe në mënyrat e parashikuara me ligj.
3. Askujt nuk mund t'i bëhet kontroll vetjak jashtë procesit penal, me
përjashtim të rasteve të hyrjes në territorin e shtetit dhe të daljes
prej tij ose për të mënjanuar një rrezik që i kanoset sigurimit publik.

Neni 38
1. Kushdo ka të drejtë të zgjedhë vendbanimin si dhe të lëvizë lirisht në çdo pjesë të territorit të shtetit.
2. Askush nuk mund të pengohet të dalë lirisht jashtë shtetit.
Neni 39
1. Asnjë shtetas shqiptar nuk mund të dëbohet nga territori i shtetit.
2. Ekstradimi mund të lejohet vetëm kur është parashikuar shprehimisht
në marrëveshjet ndërkombëtare në të cilat Republika e Shqipërisë është
palë, dhe vetëm me vendim gjyqësor.
3. Ndalohet dëbimi kolektiv i të huajve. Dëbimi i individëve të huaj lejohet në kushtet e përcaktuara me ligj.
Neni 40
Të huajt kanë të drejtën e strehimit në Republikën e Shqipërisë sipas ligjit.
Neni 41
1. E drejta e pronës private është e garantuar.
2. Prona fitohet me dhurim, me trashëgimi, me blerje dhe me çdo mënyrë tjetër klasike të parashikuar në Kodin Civil.
3. Ligji mund të parashikojë shpronësime ose kufizime në ushtrimin e së drejtës së pronës vetëm për interesa publikë.
4. Shpronësimet ose ato kufizime të së drejtës së pronës që barazohen
me shpronësimin, lejohen vetëm përkundrejt një shpërblimi të drejtë.
5. Për mosmarrëveshjet lidhur me masën e shpërblimit mund të bëhet ankim në gjykatë.
Neni 42
1. Liria, prona dhe të drejtat e njohura me Kushtetutë dhe me ligj nuk mund të cenohen pa një proces të rregullt ligjor.
2. Kushdo, për mbrojtjen e të drejtave, të lirive dhe të interesave të
tij kushtetues dhe ligjorë, ose në rastin e akuzave të ngritura kundër
tij, ka të drejtën e një gjykimi të drejtë dhe publik brenda një afati
të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme e caktuar me
ligj.
Neni 43
Kushdo ka të drejtë të ankohet kundër një vendimi gjyqësor në një
gjykatë më të lartë, përveçse kur në Kushtetutë parashikohet ndryshe.
Neni 44
Kushdo ka të drejtë të rehabilitohet dhe/ose të zhdëmtohet në përputhje
me ligjin, në rast se është dëmtuar për shkak të një akti, veprimi ose
mosveprimi të paligjshëm të organeve shtetërore.
KREU III
LIRITË DHE TË DREJTAT POLITIKE
Neni 45
1. Çdo shtetas që ka mbushur tetëmbëdhjetë vjeç, qoftë edhe ditën e zgjedhjeve, ka të drejtën të zgjedhë dhe të zgjidhet.
2. Përjashtohen nga e drejta e zgjedhjes shtetasit e deklaruar me vendim gjyqësor të formës së prerë si të paaftë mendërisht.
3. Të dënuarit që janë duke vuajtur dënimin me heqje të lirisë, kanë vetëm të drejtën për të zgjedhur.
4. Vota është vetjake, e barabartë, e lirë dhe e fshehtë.
Neni 46
1. Kushdo ka të drejtë të organizohet kolektivisht për çfarëdo qëllimi të ligjshëm.
2. Regjistrimi në gjykatë i organizatave ose i shoqatave bëhet sipas procedurës së parashikuar me ligj.
3. Organizatat ose shoqatat që ndjekin qëllime antikushtetuese janë të ndaluara sipas ligjit.
Neni 47
1. Liria e tubimeve paqësore dhe pa armë, si dhe e pjesëmarrjes në to është e garantuar.
2. Tubimet paqësore në sheshe dhe në vendet e kalimit publik bëhen sipas procedurave të parashikuara me ligj.
Neni 48
Kushdo, vetë ose së bashku me të tjerë, mund t'u drejtojë kërkesa,
ankesa ose vërejtje organeve publike, të cilat janë të detyruara të
përgjigjen në afatet dhe kushtet e caktuara me ligj.
KREU IV
LIRITË DHE TË DREJTAT EKONOMIKE, SOCIALE DHE KULTURORE
Neni 49
1. Secili ka të drejtë të fitojë mjetet e jetesës së tij me punë të
ligjshme, që e ka zgjedhur ose pranuar vetë. Ai është i lirë të zgjedhë
profesionin, vendin e punës, si dhe sistemin e kualifikimit të vet
profesional.
2. Të punësuarit kanë të drejtën e mbrojtjes shoqërore të punës.
Neni 50
Të punësuarit kanë të drejtë të bashkohen lirisht në organizata sindikale për mbrojtjen e interesave të tyre të punës.
Neni 51
1. E drejta e të punësuarit për grevë që ka të bëjë me marrëdhëniet e punës, është e garantuar.
2. Kufizime për kategori të veçanta të punësuarish mund të vendosen me ligj për t'i siguruar shoqërisë shërbimet e domosdoshme.
Neni 52
1. Kushdo ka të drejtën e sigurimeve shoqërore në pleqëri ose kur është
i paaftë për punë, sipas një sistemi të caktuar me ligj.
2. Kushdo, kur mbetet pa punë për shkaqe të pavarura nga vullneti i tij
dhe kur nuk ka mjete të tjera jetese, ka të drejtën e ndihmës në
kushtet e parashikuara me ligj.
Neni 53
1. Kushdo ka të drejtë të martohet dhe të ketë familje.
2. Martesa dhe familja gëzojnë mbrojtjen e veçantë të shtetit.
3. Lidhja dhe zgjidhja e martesës rregullohen me ligj.
Neni 54
1. Fëmijët, të rinjtë, gratë shtatzëna dhe nënat e reja kanë të drejtën e një mbrojtjeje të veçantë nga shteti.
2. Fëmijët e lindur jashtë martese kanë të drejta të barabarta me të lindurit nga martesa.
3. €do fëmijë ka të drejtë të jetë i mbrojtur nga dhuna, keqtrajtimi,
shfrytëzimi dhe përdorimi për punë, e veçanërisht nën moshën minimale
për punën e fëmijëve, që mund të dëmtojë shëndetin, moralin ose të
rrezikojë jetën a zhvillimin e tij normal.
Neni 55
1. Shtetasit gëzojnë në mënyrë të barabartë të drejtën për kujdes shëndetësor nga shteti.
2. Kushdo ka të drejtë për sigurim shëndetësor sipas procedurës së caktuar me ligj.
Neni 56
Kushdo ka të drejtë të informohet për gjendjen e mjedisit dhe për mbrojtjen e tij.
Neni 57
1. Kushdo ka të drejtën për arsimim.
2. Arsimi shkollor i detyrueshëm caktohet me ligj.
3. Arsimi i mesëm i përgjithshëm publik është i hapur për të gjithë.
4. Arsimi i mesëm profesional dhe i lartë mund të kushtëzohet vetëm nga kritere aftësie.
5. Arsimi i detyrueshëm, si dhe arsimi i mesëm i përgjithshëm në shkollat publike është falas.
6. Nxënësit dhe studentët mund të arsimohen edhe në shkolla jopublike
të të gjitha niveleve, të cilat krijohen e funksionojnë në bazë të
ligjit.
7. Autonomia e institucioneve të arsimit të lartë dhe liria akademike janë të garantuara me ligj.
Neni 58
1. Liria e krijimit artistik dhe e kërkimit shkencor, vënia në përdorim
si dhe përfitimi prej arritjeve të tyre janë të garantuara për të
gjithë.
2. E drejta e autorit mbrohet me ligj.
KREU V
OBJEKTIVAT SOCIALË
Neni 59
1. Shteti, brenda kompetencave kushtetuese dhe mjeteve që disponon, si
dhe në plotësim të nismës dhe të përgjegjësisë private, synon:
a) punësimin në kushte të përshtatshme të të gjithë personave të aftë për punë;
b) plotësimin e nevojave të shtetasve për strehim;
c) standardin më të lartë shëndetësor, fizik e mendor, të mundshëm;
ç) arsimimin dhe kualifikimin sipas aftësive të fëmijëve dhe të të rinjve, si dhe të personave të pazënë me punë;
d) një mjedis të shëndetshëm dhe ekologjikisht të përshtatshëm për brezat e sotëm dhe të ardhshëm;
dh) shfrytëzimin racional të pyjeve, ujërave, kullotave dhe burimeve të
tjera natyrore mbi bazën e parimit të zhvillimit të qëndrueshëm;
e) përkujdesjen dhe ndihmën për të moshuarit, jetimët dhe invalidët;
ë) zhvillimin e sportit dhe të veprimtarive ripërtëritëse;
f) riaftësimin shëndetësor, edukimin e specializuar dhe integrimin në
shoqëri të të paaftëve, si dhe përmirësimin në vazhdimësi të kushteve
të tyre të jetesës;
g) mbrojtjen e trashëgimisë kombëtare, kulturore dhe kujdesin e veçantë për gjuhën shqipe.
2. Përmbushja e objektivave socialë nuk mund të kërkohet drejtpërdrejt
në gjykatë. Ligji përcakton kushtet dhe masën në të cilat mund të
kërkohet realizimi i këtyre objektivave.

Vizitor

KREU VI
AVOKATI I POPULLIT
Neni 60
1. Avokati i Popullit mbron të drejtat, liritë dhe interesat e ligjshëm
të individit nga veprimet ose mosveprimet e paligjshme e të parregullta
të organeve të administratës publike.
2. Avokati i Popullit është i pavarur në ushtrimin e detyrës së tij.
3. Avokati i Popullit ka buxhet të veçantë, të cilin e administron vetë. Ai e propozon buxhetin sipas ligjit.
Neni 61
1. Avokati i Popullit zgjidhet nga tri të pestat e të gjithë anëtarëve
të Kuvendit për një periudhë prej 5 vjetësh, me të drejtë rizgjedhjeje.

2. Avokati i Popullit mund të jetë çdo shtetas shqiptar, me arsim të
lartë, me njohuri dhe veprimtari të njohura në fushën e të drejtave të
njeriut dhe të ligjit.
3. Avokati i Popullit gëzon imunitetin e gjyqtarit të Gjykatës së Lartë.
4. Avokati i Popullit nuk mund të bëjë pjesë në asnjë parti politike,
nuk mund të kryejë veprimtari tjetër politike, shtetërore ose
profesionale dhe as të marrë pjesë në organizmat drejtues të
organizatave shoqërore, ekonomike dhe tregtare.
Neni 62
1. Avokati i Popullit mund të shkarkohet vetëm me kërkesë të motivuar të jo më pak se një së tretës së deputetëve.
2. Në këtë rast Kuvendi vendos me tri të pestat e të gjithë anëtarëve të tij.
Neni 63
1. Avokati i Popullit paraqet raport vjetor përpara Kuvendit.
2. Avokati i Popullit raporton përpara Kuvendit kur i kërkohet prej
këtij, si dhe mund t'i kërkojë Kuvendit të dëgjohet për çështje që ai i
çmon të rëndësishme.
3. Avokati i Popullit ka të drejtë të bëjë rekomandime dhe të propozojë
masa kur vëren shkelje të të drejtave dhe lirive të njeriut nga
administrata publike.
4. Organet dhe funksionarët publikë janë të detyruar t'i paraqesin
Avokatit të Popullit të gjitha dokumentet dhe informacionet e kërkuara
prej tij.
________________________________________
PJESA E TRETË
KUVENDI
KREU I
ZGJEDHJA DHE AFATI
Neni 64
1. Kuvendi përbëhet nga 140 deputetë. 100 deputetë zgjidhen
drejtpërdrejt në zona njëemërore me numër të përafërt zgjedhësish. 40
deputetë zgjidhen nga listat shumemërore të partive dhe/ose
koalicioneve të partive sipas renditjes në to.
2. Numri i përgjithshëm i deputetëve të çdo partie dhe/ose koalicioni
partish përcaktohet në raport sa më të afërt me votat e vlefshme të
marra prej tyre në të gjithë vendin në raundin e parë të zgjedhjeve.
3. Partitë që marrin më pak se 2.5 për qind dhe koalicionet e partive
që marrin më pak se 4 për qind të votave të vlefshme në të gjithë
vendin në raundin e parë të zgjedhjeve, nuk përfitojnë nga listat
shumemërore përkatëse.
Neni 65
1. Kuvendi zgjidhet për katër vjet.
2. Zgjedhjet për Kuvendin zhvillohen 60 deri në 30 ditë para mbarimit
të mandatit dhe jo më vonë se 45 ditë pas shpërndarjes së tij.
3. Mandati i Kuvendit vazhdon deri në mbledhjen e parë të Kuvendit të
ri. Në këtë ndërkohë Kuvendi nuk mund të nxjerrë ligje ose të marrë
vendime, me përjashtim të rasteve të vendosjes së masave të
jashtëzakonshme.
Neni 66
Mandati i Kuvendit zgjatet vetëm në rast lufte dhe për aq kohë sa
vazhdon ajo. Kur Kuvendi është i shpërndarë, ai rithirret vetiu.
Neni 67
1. Kuvendi i porsazgjedhur thirret në mbledhjen e parë nga Presidenti i
Republikës jo më vonë se 20 ditë nga përfundimi i zgjedhjeve.
2. Në rast se Presidenti i Republikës nuk e ushtron këtë kompetencë,
Kuvendi duhet të mblidhet vetë brenda 10 ditëve nga mbarimi i afatit të
parashikuar në paragrafin 1 të këtij neni.
KREU II
DEPUTETËT
Neni 68
1. Kandidatët për deputetë mund të paraqiten vetëm nga partitë politike, nga koalicionet e partive, si dhe nga zgjedhësit.
2. Rregullat për caktimin e kandidatëve për deputetë, për organizimin
dhe zhvillimin e zgjedhjeve, si dhe përcaktimi i zonave zgjedhore dhe
kushtet e vlefshmërisë së zgjedhjeve rregullohen nga ligji për
zgjedhjet.
Neni 69
1. Nuk mund të kandidojnë e as të zgjidhen deputetë, pa hequr dorë nga detyra:
a) gjyqtarët, prokurorët;
b) ushtarakët e shërbimit aktiv;
c) punonjësit e policisë dhe të sigurimit kombëtar;
ç) përfaqësuesit diplomatikë;
d) kryetarët e bashkive dhe të komunave, si dhe prefektët në vendet ku kryejnë detyrat e tyre;
dh) kryetarët dhe anëtarët e komisioneve të zgjedhjeve;
e) Presidenti i Republikës dhe funksionarët e lartë të administratës shtetërore të parashikuar nga ligji.
2. Mandati i fituar në kundërshtim me paragrafin 1 të këtij neni është i pavlefshëm.
Neni 70
1. Deputetët përfaqësojnë popullin dhe nuk lidhen me asnjë mandat detyrues.
2. Deputetët nuk mund të ushtrojnë njëkohësisht asnjë detyrë tjetër
shtetërore, përveç asaj të anëtarit të Këshillit të Ministrave. Rastet
e tjera të papajtueshmërisë caktohen me ligj.
3. Deputetët nuk mund të kryejnë asnjë veprimtari fitimprurëse që buron
nga pasuria e shtetit ose e pushtetit vendor dhe as të fitojnë pasuri
të këtyre.
4. Për çdo shkelje të paragrafit 3 të këtij neni, me mocion të
kryetarit të Kuvendit ose të një së dhjetës së anëtarëve të tij,
Kuvendi vendos për dërgimin e çështjes në Gjykatën Kushtetuese, e cila
konstaton papajtueshmërinë.
Neni 71
1. Mandati i deputetit fillon ditën që ai shpallet i zgjedhur nga komisioni përkatës i zgjedhjeve.
2. Mandati i deputetit mbaron ose është i pavlefshëm, sipas rastit:
a) kur ai nuk bën betimin;
b) kur heq dorë nga mandati;
c) kur vërtetohet një nga kushtet e pazgjedhshmërisë ose papajtueshmërisë të parashikuara në nenet 69, 70 paragrafët 2 dhe 3;
ç) kur mbaron mandati i Kuvendit;
d) kur mungon pa arsye mbi 6 muaj rresht në Kuvend;
dh) kur dënohet me vendim gjyqësor të formës së prerë për kryerjen e një krimi.
Neni 72
Para fillimit të ushtrimit të mandatit deputetët bëjnë betimin në Kuvend.
Neni 73
1. Deputeti nuk mban përgjegjësi për mendimet e shprehura në Kuvend dhe
për votat e dhëna prej tij. Kjo dispozitë nuk zbatohet në rastin e
shpifjes.
2. Deputeti nuk mund të ndiqet penalisht pa autorizimin e Kuvendit. Autorizimi kërkohet edhe në rastin kur ai do të arrestohet.
3. Deputeti mund të ndalohet ose të arrestohet pa autorizim kur kapet
në kryerje e sipër ose menjëherë pas kryerjes së një krimi të rëndë. Në
këto raste, Prokurori i Përgjithshëm njofton menjëherë Kuvendin, i
cili, kur konstaton se nuk ka vend për procedim, vendos për heqjen e
masës.
4. Për rastet e parashikuara në paragrafët 2 dhe 3 të këtij neni, Kuvendi vendos me votim të fshehtë.
KREU III
ORGANIZIMI DHE FUNKSIONIMI
Neni 74
1. Kuvendi i zhvillon punimet vjetore në dy sesione. Sesioni i parë
fillon të hënën e tretë të janarit dhe sesioni i dytë të hënën e parë
të shtatorit.
2. Kuvendi mblidhet në sesion të jashtëzakonshëm, kur kërkohet nga
Presidenti i Republikës, nga Kryeministri ose nga një e pesta e të
gjithë deputetëve.
3. Sesionet e jashtëzakonshme thirren nga Kryetari i Kuvendit në bazë të një rendi dite të përcaktuar.
Neni 75
1. Kuvendi zgjedh dhe shkarkon Kryetarin e vet.
2. Kuvendi organizohet dhe funksionon sipas rregullores së miratuar nga shumica e të gjithë anëtarëve.
Neni 76
1. Kryetari kryeson debatin, drejton punimet, siguron respektimin e të
drejtave të Kuvendit dhe të anëtarëve të tij, si dhe përfaqëson
Kuvendin në marrëdhëniet me të tjerët.
2. Nëpunësi më i lartë civil i Kuvendit është sekretari i përgjithshëm.
3. Shërbimet e tjera të nevojshme për funksionimin e Kuvendit kryhen
nga nëpunës të tjerë, siç përcaktohet në rregulloren e brendshme.
Neni 77
1. Kuvendi zgjedh nga gjiri i tij komisione të përhershme, si dhe mund të caktojë komisione të posaçme.
2. Kuvendi ka të drejtë dhe, me kërkesë të një së katërtës së të gjithë
anëtarëve të tij, është i detyruar të caktojë komision hetimi për të
shqyrtuar një çështje të veçantë. Përfundimet e tyre nuk janë detyruese
për gjykatat, por mund t'i njoftohen prokurorisë, e cila i vlerëson
sipas procedurës ligjore.
3. Komisionet e hetimit veprojnë sipas procedurës së parashikuar me ligj.
Neni 78
1. Kuvendi vendos me shumicën e votave, në prani të më shumë se gjysmës
së të gjithë anëtarëve të tij, përveç rasteve kur Kushtetuta parashikon
një shumicë të cilësuar.
2. Mbledhjet e deputetëve që mbahen pa u thirrur sipas rregullores, nuk sjellin asnjë pasojë.
Neni 79

Vizitor

Neni 79
1. Mbledhjet e Kuvendit bëhen të hapura.
2. Me kërkesën e Presidentit të Republikës, të Kryeministrit ose të një
së pestës së deputetëve mbledhjet e Kuvendit mund të bëhen të mbyllura,
kur për këtë kanë votuar shumica e të gjithë anëtarëve të tij.
Neni 80
1. Kryeministri dhe çdo anëtar tjetër i Këshillit të Ministrave është i
detyruar t'u përgjigjet interpelancave dhe pyetjeve të deputetëve
brenda tri javëve.
2. Anëtari i Këshillit të Ministrave ka të drejtë të marrë pjesë në
mbledhjet e Kuvendit ose të komisioneve të tij; atij i jepet fjala sa
herë që e kërkon.
3. Drejtuesit e institucioneve shtetërore, me kërkesë të komisioneve
parlamentare, japin shpjegime dhe informojnë për çështje të ndryshme të
veprimtarisë së tyre për sa e lejon ligji.
KREU IV
PROCESI LIGJVËNËS
Neni 81
1. Të drejtën për të propozuar ligje e ka Këshilli i Ministrave, çdo deputet, si dhe 20 mijë zgjedhës.
2. Miratohen me tri të pestat e të gjithë anëtarëve të Kuvendit:
a) ligjet për organizimin dhe funksionimin e institucioneve, të parashikuara nga Kushtetuta;
b) ligji për shtetësinë;
c) ligji për zgjedhjet e përgjithshme dhe vendore;
ç) ligji për referendumet;
d) kodet;
dh) ligji për gjendjen e jashtëzakonshme;
e) ligji për statusin e funksionarëve publikë;
ë) ligji për amnistinë;
f) ligji për ndarjen administrative të Republikës.
Neni 82
1. Propozimi i ligjeve, kur është rasti, duhet të shoqërohet kurdoherë
me raportin që përligj shpenzimet financiare për zbatimin e tij.
2. Asnjë projektligj joqeveritar që bën të nevojshme rritjen e
shpenzimeve të buxhetit të shtetit ose që pakëson të ardhurat, nuk mund
të miratohet pa marrë mendimin e Këshillit të Ministrave, i cili duhet
të shprehet brenda 30 ditëve nga data e marrjes së projektligjit.
3. Në qoftë se Këshilli i Ministrave nuk shprehet brenda afatit të
mësipërm, projektligji kalon për shqyrtim sipas procedurës së
zakonshme.
Neni 83
1. Projektligji votohet tri herë: në parim, nen për nen dhe në tërësi.
2. Kuvendi, me kërkesë të Këshillit të Ministrave ose të një së pestës
së të gjithë deputetëve, mund të shqyrtojë e të miratojë një
projektligj me procedurë të përshpejtuar, por jo më parë se një javë
nga fillimi i procedurës së shqyrtimit.
3. Procedura e përshpejtuar nuk lejohet për shqyrtimin e projektligjeve
të parashikuara në nenin 81 paragrafi 2, me përjashtim të nënparagrafit
dh.
Neni 84
1. Presidenti i Republikës shpall ligjin e miratuar brenda 20 ditëve nga paraqitja e tij.
2. Ligji quhet i shpallur, në qoftë se Presidenti i Republikës nuk
ushtron të drejtat e parashikuara në paragrafin 1 të këtij neni dhe në
paragrafin 1 të nenit 85.
3. Ligji hyn në fuqi me kalimin e jo më pak se 15 ditëve nga botimi i tij në Fletoren Zyrtare.
4. Në rastet e masave të jashtëzakonshme, si dhe në rast nevoje e
urgjence, kur Kuvendi vendos me shumicën e të gjithë anëtarëve dhe
Presidenti i Republikës jep pëlqimin, ligji hyn në fuqi menjëherë,
vetëm pasi të jetë njoftuar publikisht. Ligji duhet të botohet në
numrin më të parë të Fletores Zyrtare.
Neni 85
1. Presidenti i Republikës ka të drejtë ta kthejë ligjin për rishqyrtim vetëm një herë.
2. Dekreti i Presidentit për rishqyrtimin e një ligji e humbet fuqinë,
kur kundër tij votojnë shumica e të gjithë anëtarëve të Kuvendit.
________________________________________
PJESA E KATËRT
PRESIDENTI I REPUBLIKËS
Neni 86
1. Presidenti i Republikës është Kryetar i Shtetit dhe përfaqëson unitetin e popullit.
2. President mund të zgjidhet vetëm shtetasi shqiptar që nga lindja, me
qëndrim jo më pak se 10 vjetët e fundit në Shqipëri dhe që ka mbushur
moshën 40 vjeç.
Neni 87
1. Kandidati për President i propozohet Kuvendit nga një grup prej jo
më pak se 20 deputetësh. Një deputet nuk lejohet të marrë pjesë në më
shumë se një grup propozues.
2. Presidenti i Republikës zgjidhet me votim të fshehtë dhe pa debat
nga Kuvendi me një shumicë prej tri të pestave të të gjithë anëtarëve
të tij.
3. Kur në votimin e parë nuk arrihet kjo shumicë, brenda 7 ditëve nga kryerja e votimit të parë bëhet një votim i dytë.
4. Në rast se edhe në votimin e dytë nuk arrihet kjo shumicë, brenda 7 ditëve bëhet një votim i tretë.
5. Kur ka më shumë se dy kandidatë dhe asnjëri prej tyre nuk ka marrë
shumicën e kërkuar, brenda 7 ditëve bëhet një votim i katërt ndërmjet
dy kandidatëve që kanë marrë numrin më të madh të votave.
6. Në rast se edhe në votimin e katërt asnjëri prej dy kandidatëve nuk ka marrë shumicën e kërkuar, bëhet një votim i pestë.
7. Në rast se edhe pas votimit të pestë asnjëri prej dy kandidatëve nuk
ka marrë shumicën e kërkuar, Kuvendi shpërndahet dhe brenda 60 ditëve
bëhen zgjedhjet e reja të përgjithshme.
8. Kuvendi i ri zgjedh Presidentin sipas procedurës së parashikuar nga
paragrafët 1 deri në 7 të këtij neni. Në rast se edhe Kuvendi i ri nuk
e zgjedh Presidentin, ai shpërndahet dhe brenda 60 ditëve bëhen
zgjedhje të reja të përgjithshme.
9. Kuvendi pasardhës zgjedh Presidentin e Republikës me shumicën e të gjithë anëtarëve të tij.
Neni 88
1. Presidenti i Republikës, në çdo rast, zgjidhet për 5 vjet, me të drejtë rizgjedhjeje vetëm një herë.
2. Procedura për zgjedhjen e Presidentit fillon jo më vonë se 30 ditë para mbarimit të mandatit presidencial paraardhës.
3. Presidenti fillon në detyrë pasi bën betimin para Kuvendit, por jo
më parë se të ketë mbaruar mandati i Presidentit që largohet.
Presidenti bën këtë betim:
"Betohem se do t'i bindem Kushtetutës dhe ligjeve të vendit, do të
respektoj të drejtat dhe liritë e shtetasve, do të mbroj pavarësinë e
Republikës së Shqipërisë dhe do t'i shërbej interesit të përgjithshëm
dhe përparimit të Popullit Shqiptar." Presidenti mund të shtojë edhe:
"Zoti më ndihmoftë!"
4. Presidenti që jep dorëheqjen para mbarimit të mandatit të vet, nuk
mund të kandidojë në zgjedhjen presidenciale që bëhet pas dorëheqjes së
tij.
Neni 89
Presidenti i Republikës nuk mund të mbajë asnjë detyrë tjetër publike,
nuk mund të jetë anëtar partie dhe as të kryejë veprimtari tjetër
private.
Neni 90
1. Presidenti i Republikës nuk ka përgjegjësi për aktet e kryera në ushtrim të detyrës së tij.
2. Presidenti i Republikës mund të shkarkohet për shkelje të rëndë të
Kushtetutës dhe për kryerjen e një krimi të rëndë. Propozimi për
shkarkimin e Presidentit në këto raste mund të bëhet nga jo më pak se
një e katërta e anëtarëve të Kuvendit dhe duhet të mbështetet nga jo më
pak se dy të tretat e të gjithë anëtarëve të tij.
3. Vendimi i Kuvendit i dërgohet Gjykatës Kushtetuese, e cila, kur
vërteton fajësinë e Presidentit të Republikës, deklaron shkarkimin e
tij nga detyra.
Neni 91
1. Kur Presidenti i Republikës është në pamundësi të përkohshme për të
ushtruar funksionet e tij ose kur vendi i tij mbetet vakant, Kryetari i
Kuvendit zë vendin dhe ushtron kompetencat e tij.
2. Në rast se Presidenti nuk mund të ushtrojë detyrën për më shumë se
60 ditë, Kuvendi, me dy të tretat e të gjithë anëtarëve, vendos
dërgimin e çështjes në Gjykatën Kushtetuese, e cila vërteton
përfundimisht faktin e pamundësisë. Në rast të vërtetimit të
pamundësisë, vendi i Presidentit mbetet vakant dhe zgjedhja e
Presidentit të ri fillon brenda 10 ditëve nga dita e vërtetimit të
pamundësisë.
Neni 92
Presidenti ushtron edhe këto kompetenca:
a) i drejton mesazhe Kuvendit;
b) ushtron të drejtën e faljes sipas ligjit;
c) jep shtetësinë shqiptare dhe lejon lënien e saj sipas ligjit;
ç) jep dekorata e tituj nderi sipas ligjit;
d) jep gradat më të larta ushtarake sipas ligjit;
dh) me propozim të Kryeministrit, emëron dhe liron përfaqësuesit e
plotfuqishëm të Republikës së Shqipërisë në shtetet e tjera dhe në
organizatat ndërkombëtare;
e) pranon letrat kredenciale dhe tërheqjen e përfaqësuesve diplomatikë
të shteteve të tjera dhe të organizatave ndërkombëtare të akredituara
në Republikën e Shqipërisë;
ë) lidh marrëveshje ndërkombëtare sipas ligjit;
f) me propozim të Kryeministrit, emëron drejtorin e shërbimit informativ të shtetit;
g) emëron Kryetarin e Akademisë së Shkencave dhe rektorët e universiteteve sipas ligjit;
gj) cakton datën e zgjedhjeve për Kuvendin, për organet e pushtetit vendor dhe për zhvillimin e referendumeve;
h) kërkon mendim dhe të dhëna me shkrim nga drejtuesit e institucioneve
shtetërore për çështje që kanë të bëjnë me detyrat e tyre.
Neni 93
Presidenti i Republikës, në zbatim të kompetencave të tij, nxjerr dekrete.
Neni 94
Presidenti i Republikës nuk mund të ushtrojë kompetenca të tjera përveç
atyre që i njihen shprehimisht me Kushtetutë dhe që i jepen me ligje të
nxjerra në pajtim me të.

» Historia Shqiptare
» Kalate e Shqiperise
» 28-29 nentori (Pavarsia e Shqiperise)