Si t’i rezistoni tundimit?

Është shumë e rëndësishme të dominosh mbi
seksin, urinë dhe zemërimin, sepse fiton sukses dhe gëzon një shëndet më
të mirë. Por për t‘i arritur të gjitha këto nuk mjafton vetëm edukimi.








"Mund t‘i rezistoj gjithçkaje, përveç tundimit", thoshte shkrimtari
irlandez Oscar Wilde. Fraza e thënë në vitet 1800 u shndërrua në moton e
epokës sonë. Gjithsesi, shkenca ka zbuluar se vetëkontrolli, aftësia
për t‘u vënë frerë impulseve (urisë, seksit, agresivitetit, dëshirës për
të shpenzuar, dembelizmit...) është primare, jo vetëm "për të shpëtuar
shpirtin", siç thonë shumë besime, por edhe për arsye të tjera, si për
shembull të gëzosh shëndet të mirë dhe të fitosh më shumë.

Efektet anësore

Vetëkontrolli është shumë i rëndësishëm për projektet që zgjasin gjatë:
të diplomohesh, të heqësh dorë nga duhani, të shkruash një libër...
Avantazhet janë të mëdha: kush praktikon forcën e vullnetit në një fushë
të caktuar (në mbajtjen e një diete) bëhet më i vendosur edhe në fusha
të tjera (të mësojë të luajë në piano). Pra, vetëkontrolli mund të
ushtrohet. Nuk mund t‘u rezistojmë tundimeve pa bërë pak praktikë. Por
për t‘u rezistuar tundimeve nuk mjafton vetëm edukata. Duke hedhur një
vështrim mbi studimet e fundit, e përjavshmja angleze "New Scientist" ka
zbuluar se vetëkontrolli varet nga faktorë të tjerë të padyshueshëm,
nga seksi te rezervat e sheqerit.

Censurimi

Lobet frontale maturohen rreth moshës 20-vjeçare dhe me kalimin e moshës
bëhen më pak funksionuese. Kjo shpjegon faktin se përse adoleshentët
nuk janë aq të disiplinuar sa të rriturit, apo që të moshuarit shpesh
shprehen pa u menduar.

Drogat

Një neuroshkencëtar amerikan ka zbuluar se edhe te personat që varen nga
kokaina, zonat frontale janë më pak aktive se sa pjesa tjetër. Por nuk
dihet ende nëse kjo anomali shkaktohet nga droga, apo se personat me një
kontroll të ndryshuar të impulseve janë më të prekshëm nga drogat.

Pritja

Me kalimin e viteve, fëmijët që kishin ndjekur këshillën e studiuesit
(65 për qind), kishin arritur rezultate maksimale për të hyrë në
universitet, punonin në një punë me pagë të lartë, kishin një martesë të
lumtur dhe gëzonin shëndet të mirë.

Koha

Mundësia për të shtyrë një dëshirë varet nga faktorë të ndryshëm.
Përveçse dëshirës për një çmim (më mirë dy karamele se një), faktorët e
tjerë po kaq të rëndësishëm ishin: zgjatja e kohës së pritjes (sa më
shumë prisnin, aq më pak rezistonin) dhe mundësia për të parë
shpërblimin (pritja bëhet më e thjeshtë kur çmimi shihet menjëherë).