Gruri, zbulohet gjeni i tij

Shkencëtarët ia kanë dalë që të zbërthejnë kodin e gjenit të grurit. Ky
është një zbulim që konsiderohet si një hap shumë i rëndësishëm në
prodhimin e grurit, madje më i rëndësishmi që nga fillimi i kultivimit
të drithërave 10000 vjet të shkuara.



Si
rezultat është i mundur prodhimi i llojeve të reja të drithërave, që
janë shumë më rezistente ndaj sëmundjeve që shpesh shkaktojnë edhe
dëmtime në masë të të korrave. Bëhet fjalë për një risi prej së cilës do
të përfitojmë të gjithë pas një periudhe prej 5 vitesh. Në këtë mënyrë
rriten shpresat për uljen e ndjeshme të çmimit të bukës dhe për një
siguri më të madhe ushqimore në një botë që sa vjen e po bëhet gjithnjë e
më e populluar. Zbulimi i shkencëtarëve britanikë është publikuar edhe
online, pra është i vlefshëm për t’u përdorur nga prodhuesit e
drithërave kudo në botë, që mund ta përdorin për t’u dhënë fund
problemeve të shumta me të cilat hasen gjatë kultivimit të drithërave të
ndryshme. Online është publikuar versioni përfundimtar i studimit që
përmban edhe zbërthimin e gjenit të drithërave të varieteteve të
ndryshme. Ky zbërthim do të ndikojë në hibridët e rinj shumë më
rezistentë ndaj sëmundjeve, që do të thotë më shumë drithë, dhe si
pasojë edhe çmime më të ulëta në të gjithë botën. Hibridët e rinj do të
jenë shumë rezistentë dhe do të kenë shumë pak shanse që të preken jo
vetëm nga sëmundjet e rëndomta, por edhe nga ato më të rrallat.
Aktualisht pjesa më e madhe e prodhuesve të drithërave e bazon
kultivimin në metodën tradicionale, pra atë të përzierjes së varieteteve
të ndryshme të drithërave, teknikë kjo që nuk ka ndryshuar që prej
qindra vitesh. Prodhimi i grurit është bërë një nga çështjet më
problematike në kontekstin ushqimor, sidomos këtë vit, me pakësimin e
tij vjetor për shkak të zjarreve të mëdha që ranë në Rusi dhe
shkatërrimin e një sasie shumë të madhe të grurit. Në një botë që po
përjeton një bum në shtimin e popullsisë, prodhimi duhet të rritet me
50% gjatë 40 viteve të ardhshme, nëse do të pretendohet që të ushqehet
popullsia e gjithë planetit. Një nga shkencëtarët që drejtoi grupin e
studiuesve që bëri zbulimin mbi gjenin e grurit deklaroi se njohja e
hollësive të gjenit të grurit do të revolucionarizojë mënyrën
tradicionale të kultivimit të grurit dhe produkteve të tjera bujqësore.
Kultivuesit e grurit veçanërisht do të kenë mundësi që të shmangin shumë
probleme të mëdha me të cilat përballen sot, probleme që shkaktojnë
edhe rënie të beftë të prodhimit të grurit dhe rritje të çmimit kur kemi
të bëjmë me probleme masive. Kultivuesit do të lehtësohen edhe për sa i
përket sasisë së kohës së shpenzuar për të krijuar varietetet e reja të
grurit, që janë shumë më të qëndrueshme si ndaj sëmundjeve të ndryshme,
ashtu edhe ndaj kushteve të vështira atmosferike. Kjo nuk nënkupton
modifikim të gjenit, por ndikim të tij. Proceset që deri tani u merrnin
kultivuesve të grurit 6 vjet, do marrin 2 dhe kjo mund të arrihet pas
një periudhe 5-vjeçare dhe pikërisht për shkak të kësaj ndërhyrjeje që
do ta bëjë prodhimin më rezistent dhe do ta rrisë ndjeshëm, edhe çmimet
do të jenë më të ulëta. Me këtë studim u morën shkencëtarët e
universitetit të Liverpulit. Për të gjithë shkencëtarë e tjerë që janë
marrë me këtë çështje në vite, bëhet fjalë për një zbulim që vërtet
përbën diferencën në botën e bujqësisë dhe të ushqimit dhe është një
studim që do të ketë një ndikim të jashtëzakonshëm në përmirësimin e
jetës së njerëzve, veçanërisht të asaj shtrese të popullsisë së botës që
edhe sot vuan urie për bukën e gojës. Prodhimi i grurit që nga koha e
Romës së lashtë është trefishuar, por në dhjetëvjeçarët e fundit ka
pasur një ndalje, pavarësisht përpjekjeve të mëdha për të krijuar
varietete që të jenë më rezistente ndaj sëmundjeve apo kushteve
atmosferike. Për më tepër që edhe sëmundjet e reja e kanë vështirësuar
shumë shtimin e sasisë së grurit. Në Europë vlerësohet se prodhimi i
grurit duhet të dyfishohet me atë aktual, në mënyrë që të ulen çmimet,
ose në më të mirën e rasteve të mbeten të njëjtat çmime për një kohë të
gjatë. Ndaj ky zbulim është një shpresë e madhe për arritjen e këtij
objektivi shumë të rëndësishëm. Dhe nëse gjërat do të shkojnë mirë, do
të kemi përmirësime të dukshme gjatë dhjetë viteve të ardhshme. Kjo do
të thotë se do të jemi në gjendje që të përdorim gjenin e grurit në
potencialin e tij të plotë, pra do të përdorim maksimumin e asaj çka na
ka falur natyra.

Edhe pse gruri ka qenë një ndër drithërat e parë
të kultivuar nga njeriu, ai ka paraqitur vazhdimisht shumë probleme,
kryesisht për shkak të gjenetikës komplekse që ndikon në krijimin e
hibrideve të reja të bimës. Gjeni i grurit ka 17 miliardë “germa”, çka e
bën atë 5 herë më të madh se gjeni njerëzor. Ndaj kemi të bëjmë me një
zbulim shumë të rëndësishëm, që do të përmirësojë ndjeshëm jetën e
popullatës së planetit kur të vihet në praktikë.

Gazeta Shqip