Nivelet e gjuhës

Gjuha
programuese është një vegël informatike e përpiluar nga operacionet
matematikore që shërben për të shkruar domene të cilat përcillen në
veglat (makinat vizuale konvertuese) për të fituar kode në gjuhën e
makinës. Përndryshe gjuha programuese është një gjuhë e shkruar e cila
nuk flitet dhe që përmban nje bashkësi të rregullave e që shërben si
vegël për komunikimin në mes të programuesëve, zhvilluesve dhe makinave
intelegjente (zakonisht komjuteri) apo gjësendi që është në gjendje të
kuptojë atë gjuhë. Me ndihmen e tyre përpilohen vegla dhe programe
informatike më të zhvilluara që luhen nga veglat elektronike të
dirigjuara nga mikroprocesorët.

Për gjuhët programuse flite në rastet kur përdoret një bashkësi e
përpiluar nga disa fjalë-urdhëresa e komanda (zakonisht me prejardhje
nga anglishtja) dhe disa rregulla të përdorimit të tyre. Me ndihmën e
kësaj bashkësie pregatite një program sipas të cilit vepron makina,
sistemi operes i makinave intelegjente apo gjësend tjetër që ka aftësi
të i lexoi programin e pregatitur.

Nivelet e gjuhës

Gjuhë programimi është gjuhë e cila përmban nje bashkësi të rregullave
me anë të cilave i urdhërojme kompjuterat të bejne diçka ose i japim
udhezime. Varësisht nga sasia e rregullave, e udhëresave, e komandave
dhe aftësit e kombinimit të tyre pra varësisht nga afërsia e tyre me
gjuhën e makinës apo të njeriut, flite për gjuhë të nivelt të lartë
(makinore) apo të ultë (gjuhët njerzore)

Gjuha programore
është në nivel më të lartë se gjuha makinerike e cila përbëhet prej
bitave (binary digits) , 1 dhe 0 dhe të cilën në fakt e "kupton"
procesori i kompjuterit dhe me anë të cilës në kohët e hershme te
informatikës janë zbatuar programet e para. Mirëpo, pasiqë gjuha
makinerike është e veshtire për t´u kuptuar dhe zbatuar, dhe eshtë e
veshtire që komandat (udhezimet) të mbahen mend (çdo udhezim duhet të
shënohet me anë te numrave 1 dhe 0), vjen deri te krijimi i gjuhëve
programore të cilat në fakt janë përkthim i urdherave me bita (1 dhe 0)
në një gjuhë që mundet të mbahet në mend leht dhe me anë të së cilës
mund të programohet.

Gjuhët programore zakonisht përmbajn shprehje në gjuhën angleze. Për shembull:

• if (a>2) then a=3;
  

ku if dhe then janë fjalë që prej gjuhës angleze përkthehen sikur:

• nëse (a>2) atëher a=3;
  

Pra këtu, fjalën if pjesa procesuese(procesori) e kompjuterit automatikisht e "përkthen" ne BIT-a(ang. binary digits). P.sh. 101010101000

Ky "përkthim" bëhet me anë të një pjese të gjuhës programore që poashtu
është softuer(program) që quhet perpilues(ang.
compiler-perpilues,perpunues). Perpiluesi pra, bën "përkthimin" e
shprehjeve siç janë if-then në BIT-a(101010101) të cilat i kupton
kompjuteri.

Sot, janë një numër i konsiderueshëm i gjuhëve programore. Ndër gjuhët më të njohura janë: C, C++, Java, Pascal, Delphi etj...