Design:
Gjuha programuese ėshtė njė
vegėl informatike e pėrpiluar nga operacionet matematikore qė shėrben
pėr tė shkruar domene tė cilat pėrcillen nė veglat (makinat vizuale
konvertuese) pėr tė fituar kode nė gjuhėn e makinės. Pėrndryshe gjuha
programuese ėshtė njė gjuhė e shkruar e cila nuk flitet dhe qė pėrmban
nje bashkėsi tė rregullave e qė shėrben si vegėl pėr komunikimin nė mes
tė programuesėve, zhvilluesve dhe makinave intelegjente (zakonisht
komjuteri) apo gjėsendi qė ėshtė nė gjendje tė kuptojė atė gjuhė. Me
ndihmen e tyre pėrpilohen vegla dhe programe informatike mė tė
zhvilluara qė luhen nga veglat elektronike tė dirigjuara nga
mikroprocesorėt.
Pėr
gjuhėt programuse flite nė rastet kur pėrdoret njė bashkėsi e pėrpiluar
nga disa fjalė-urdhėresa e komanda (zakonisht me prejardhje nga
anglishtja) dhe disa rregulla tė pėrdorimit tė tyre. Me ndihmėn e kėsaj
bashkėsie pregatite njė program sipas tė cilit vepron makina, sistemi
operes i makinave intelegjente apo gjėsend tjetėr qė ka aftėsi tė i
lexoi programin e pregatitur.
Nivelet e gjuhes
Gjuhė
programimi ėshtė gjuhė e cila pėrmban nje bashkėsi tė rregullave me anė
tė cilave i urdhėrojme kompjuterat tė bejne diēka ose i japim udhezime.
Varėsisht nga sasia e rregullave, e udhėresave, e komandave dhe aftėsit
e kombinimit tė tyre pra varėsisht nga afėrsia e tyre me gjuhėn e
makinės apo tė njeriut, flite pėr gjuhė tė nivelt tė lartė (makinore)
apo tė ultė (gjuhėt njerzore)
Gjuha programore ėshtė nė nivel mė
tė lartė se gjuha makinerike e cila pėrbėhet prej bitave (binary
digits) , 1 dhe 0 dhe tė cilėn nė fakt e "kupton" procesori i
kompjuterit dhe me anė tė cilės nė kohėt e hershme te informatikės janė
zbatuar programet e para. Mirėpo, pasiqė gjuha makinerike ėshtė e
veshtire pėr t“u kuptuar dhe zbatuar, dhe eshtė e veshtire qė komandat
(udhezimet) tė mbahen mend (ēdo udhezim duhet tė shėnohet me anė te
numrave 1 dhe 0), vjen deri te krijimi i gjuhėve programore tė cilat nė
fakt janė pėrkthim i urdherave me bita (1 dhe 0) nė njė gjuhė qė mundet
tė mbahet nė mend leht dhe me anė tė sė cilės mund tė programohet.
Gjuhėt programore zakonisht pėrmbajn shprehje nė gjuhėn angleze. Pėr shembull:
Kodi:
if (a>2) then a=3;
ku if dhe then janė fjalė qė prej gjuhės angleze pėrkthehen sikur:
Kodi:
nėse (a>2) atėher a=3;
Pra
kėtu, fjalėn if pjesa procesuese(procesori) e kompjuterit automatikisht
e "pėrkthen" ne BIT-a(ang. binary digits). P.sh. 101010101000
Ky
"pėrkthim" bėhet me anė tė njė pjese tė gjuhės programore qė poashtu
ėshtė softuer(program) qė quhet perpilues(ang.
compiler-perpilues,perpunues). Perpiluesi pra, bėn "pėrkthimin" e
shprehjeve siē janė if-then nė BIT-a(101010101) tė cilat i kupton
kompjuteri.
Sot, janė njė numėr i konsiderueshėm i gjuhėve programore. Ndėr gjuhėt mė tė njohura janė: C, C++, Java, Pascal, Delphi etj...
Navigation
Titulli: Gjuhe Programimi 
