Restaurohet kalldrëmi 300 vjecar në Gjirokastër

Projekti përfshin ndricimin e pjesës së kalldremit dhe vendosjen e një
xhami të tejdukshem, duke dhënë mundësinë e soditjes edhe në orët e
mbrëmjes. Spartak Drasa, Drejtor i Drejtorisë Rajonale të Monumenteve,
shprehet, se, “kalldrëmi i përket periudhës kur Pazari u rindërtua pas
një zjarri të furishëm që e shkatërroi plotësisht atë dhe jetgjatësia e
tij.






Nga Albana Allushaj


Përfundon restaurimi i kalldrëmit të zbuluar në pjesën muzeale të
qytetit, nën nivelin e atij egzistues në Gjirokastër. Me përfundimin e
restaurimit kalldrëmi që mendohet se është 300- 400 vjeçar, do të jetë i
vizitueshëm edhe për turistët vendas dhe të huaj.

Pazari në bazë të dokumenteve përfundoi së ndërtuari në vitin 1700.
Vetëm brenda pazarit kishte mbi 80 dyqane, ndërsa i gjithë qyteti
numëronte plot dyqind të tillë. Pazari karakteristik është djegur
masivisht mbi 3 herë dhe pas viteve 1970 është restauruar plotësisht, 3
herë deri në vitin 1986 dhë më pas gjatë 2007.

Projekti përfshin ndricimin e pjesës së kalldremit dhe vendosjen e një
xhami të tejdukshem, duke dhënë mundësinë e soditjes edhe në orët e
mbrëmjes. Spartak Drasa, Drejtor i Drejtorisë Rajonale të Monumenteve,
shprehet, se, “kalldrëmi i përket periudhës kur Pazari u rindërtua pas
një zjarri të furishëm që e shkatërroi plotësisht atë dhe jetgjatësia e
tij. Mund të jetë më shumë se 300 vjecar”. Pas evidentimit të tij,
drejtoria e monumenteve hartoi projektin e ndërhyjres restauruese, të
cilat konsistuan në, pastrimin e dherave dhe largimin e mbetjeve të
ndryshme nga kjo pjesë.

Kalldrëmi u zbulua rastësisht gjatë punimeve restauruese në Qafën e
Pazarit si rezultat i një investimi që një biznesmenë ndërmorri në
objektin e tij tri katëshe, për ta përshatur me njësitë e tjera të
tregëtimit, duke ruajtur traditën e ndërtimit me gurë dhe dru.

Kalldrëmi më i vjetër në qytetin e gjirokastrës daton para 300-400
vjetësh, në një gjatësi prej 300 metrash tek Bregu i Martinit në lagjen
Cfakë, nga ishte edhe hyrja e dikurshme e qytetit. Si një rruge lidhëse
mes Janines dhe kalasë së gjirokastrës rruga ishte ndërtuar në
funksion dhe në përshtatje me kalanë

Si u përshatën kalldrëmet rreth viteve ‘70?
Restaurohet kalldrëmi 300 vjecar


Megjithëse kanë kaluar shekuj nga ndërtimi i qytetit dhe emrat e
mjeshtrave të parë kanë humbur në shekuj, qyteti vazhdon të krenohet me
traditën e vet. Guri me të cilin është ndërtuar kështjella por edhe
qyteti më pas, kanë vulosur emrin e një qyteti të njohur për banesat
karakteristike dhe kalldrëmet e tij.

Deri në fillimet e viteve 60’ pesë rrugët që të conin në mesin e pazarit
ishin të ndërtuara me gur të zinj. Rruga me mozaik kombinim bardhe e
zi, nga turizmi deri tek qafa e Pazarit u rishtrua e re në prag të
festivalit të parë folklorik të Gjirokastrës në 1968. Vit 60-70 do te
njihen edhe si 10 vjecari I një bumi për ndërtimin e kalldrëmeve të rinj
të qytetit.

Të gjitha rrugët që ka sot qyteti i Gjirokastrës si në lagjet Varosh,
Mecite dhe pazari i vjetër ju nënshtruan ndërhyrjes dhe një pjesë e tyre
u ndërtuan të reja. Konfiguracioni që vihet re sot sidomos në pjesën
më të vjetër të qytetit është konceptuar dhe ndërtuar nga mjeshtrat me
emër si Simi Llukani, Bajram Shuli, etj.

Engjëll Fino telekronisti i asaj kohe tregon se pranë ish- pallatit të
pionerit ishte ngritur edhe rrethi i gurëgdhendasvë të vegjël që
drejtohej nga mjeshtri, Simi Llukani. Gjithashtu në të gjitha shkollat
8 vjecare të qytetit u ngritën rrethe te gurëgdhendasve. Fryt i këtyre
rrethe ishte edhendërtimi Sokakut të të Marrëve, në lagjen Palorto.
Kjo traditë vazhdoi deri në vitet 90 për tu rikthyer përsëri në 2005 me
kursin e restauratorëve./